خط لوله کریدور جنوبی پازل امنیت انرژی غرب؛ لزوم موضع هوشمندانه ایران

مطابق پیش‌بینی‌ مراکز معتبر انرژی جهان، گاز بیشترین رشد مصرف را در بین سوخت‌های فسیلی خواهد داشت و به لحاظ میزان مصرف، تا سال ۲۰۳۵ در جایگاه دوم پس از نفت قرار خواهد گرفت؛ از همین رو  بسیاری از کارشناسان، قرن حاضر را قرن گاز می‌نامند.

این موضوع موجب شده تا بسیاری از کشورهای درحال توسعه از جمله کشورهای اروپایی به دنبال تامین پایدار گاز مورد نیاز خود از منابع مختلف باشند تا بتوانند امنیت انرژی خود را بیمه کنند.

در طی سال‌های گذشته روسیه با تامین یک سوم از گاز مورد نیاز قاره سبز موجبات وابستگی اروپا را به خود فراهم کرده است، به نحوی که با کاهش تولید داخلی گاز اروپا به دلیل افت فشار میادین گازی (به ویژه در هلند و انگلیس) نیز این وابستگی در حال شدت گرفتن است. در این شرایط اروپا همواره تلاش کرده تا با ایجاد مسیرهای جایگزین واردات گاز از سایر کشورهای دارنده ذخایر گازی وابستگی خود را به روسیه کاهش دهد. 

درهمین راستا در سال ۲۰۰۲ پروژه خط لوله نابوکو با هدف انتقال منابع گازی دریای خزر از طریق کشورهای اسیای میانه به اروپا توسط چندکشور اروپایی مطرح شد. این خط لوله که در ابتدا به عنوان رقیبی برای خط لوله مسیر جنوبی روسیه مطرح بود نهایتا با عدم موافقت کشورهای اسیای میانه مواجه شد و در نهایت پروژه خط لوله کریدور جنوبی که از سه بخش قفقاز جنوبی در آذربایجان و تاناپ در ترکیه و تاپ در اروپا تشکیل شده است به مرحله اجرا رسید.

فاز اول این پروژه آن است که گاز میدان گازی شاه دنیز را از دریای خزر تا ایتالیا منتقل کند. سهام داران عمده این خط لوله شرکت سوکار آذربایجان و بی پی و بوتاش ترکیه و چند شرکت اروپایی هستند، در برنامه آتی این پروژه نیز افزایش حجم گاز صادراتی و همچنین پیوستن سایر کشورهای دارنده ذخایر گازی این حوزه به این خط لوله برنامه‌ریزی شده‌است.