قرارداد پالایش؛ راهکار کوتاه مدت مقابله با تحریم نفت

به منظور مقابله با تحریم‌ها، به طور کلی باید به دنبال راهکارهایی بود که با اجرای آن‌ها بتوان کشور را در مقابل تحریم‌های اعمالی، بیمه کرده و در واقع آن‌ها را بی‌اثر کرد. اجرای این راهکارها فرآیندی زمان‌بر است و به مقدمات و زیرساخت‌هایی جهت تحقق آن‌ها نیاز است. البته با توجه به اهمیت مقاوم نمودن کشور در برابر تحریم‌ها، آغاز اجرای آنها از همین ایام حائز اهمیت است. اما در مقابل برای عبور از شرایط دشوار تحریم‌ها در کوتاهمدت و همچنین جلوگیری از بوجود آمدن بحران در اقتصاد کشور، لازم است راهکارهایی تدوین شود تا با اجرای آنها در کوتاه مدت بتوان از تحریم عبور کرد. به جهت نقش تعیین کننده صادرات نفت خام در تامین نیازهای کشور، ارائه راهکار جهت عبور از محدودیت‌های فروش نفت، بسیار پراهمیت است. بنابراین در ادامه به ارائه یکی از راهکارهای کوتاه‌مدت مقابله با تحریم فروش نفت پرداخته می‌شود.

به طور کلی نفت خام و  بازار جهانی آن در مقایسه با سایر کالاها دارای ویژگی‌هایی است که امکان شناسایی و اعمال نفوذ در آن توسط ایالات متحده وجود دارد. بنابراین این قابلیت شناسایی و اعمال نفوذ موجب می‌گردد که تجارت نفت با ایران تجارتی بسیار پر ریسک و نفت ایران نیز کالایی تحریم پذیر باشد. اولین ویژگی این بازار، محدود و مشخص بودن تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این بازار است. به‌نحوی‌که خرید و فروش نفت خام در این بازار محدود به مشتریان خاص خواهد بود و امریکا با زیر نظر گرفتن این خریداران و تهدید آن‌ها مانع از خرید نفت ایران توسط آن‌ها می‌گردد. دومین ویژگی قابل‌توجه بازار نفت، حجم بالای محموله‌های نفت خام است. به طوری‌که رصد نفتکش های بزرگ ایران در دریا از یک طرف و تراکنش های بانکی فروش نفت خام در ارقام بزرگ در سیستم بانکی از طرف دیگر، به راحتی به امریکا امکان شناسایی خریداران و بلوکه کردن مبادلات بانکی و کشتی‌رانی را می‌دهد. به طوری که ایالات متحده با تحریم سیستم بانکی و همچنین تحریم بیمه‌ای و کشتی‌رانی و قابلیت شناسایی در این بخش‌ها عملا ابزار تجارت نفت را برای ایران مختل کرده است و مانع از تجارت نفت ایران می‌گردد. سومین ویژگی بازار نفت خام که مربوط به ویژگی ذاتی خود نفت خام است، قابل‌ تفکیک بودن نفت خام ایران از نفت خام سایر کشورها است. به‌طوری‌که با انجام یکسری آزمایش بر روی هر محموله نفت، می‌توان به محل تولید نفت و کشور صاحب آن پی برد. این ویژگی نفت خام موجب شده تا امریکا بتواند با آزمایش کردن محموله‌ها در گلوگاه‌ها و بنادر تجاری، نفت ایران را رهگیری کند. ایالات متحده با ره گیری و شناسایی معاملات نفت خام ایران با اعمال تحریم و جریمه و بالا بردن ریسک معامله با ایران از یک طرف و بلوکه کردن تراکنش‌های بانکی از طرف دیگر مانع از تجارت خریدارن نفت با ایران می‌گردد. بنابراین باید تلاش کرد تا فروش نفت خام در بازار نفت را با محصولی دیگر جایگزین کرد، که با ویژگی‌های ذاتی بازار خود، امکان شناسایی را کاهش دهد و ابزار بلوکه کردن را از دست دشمن خارج کرده و آن را بی اثر کند.

یکی از محصولاتی که به دلیل ویژگی‌های ذاتی خود تحریم پذیری را بسیار کاهش می‌دهد فرآورده‌های نفتی است، که بر خلاف نفت خام بازیگران محدودی ندارد و در محموله‌های کوچک به فروش می‌رسد و همچنین محل تولید آن قابل شناسایی نیست. راه معمول جایگزین کردن فروش نفت خام با فروش فرآورده احداث واحدهای پالایش در داخل کشور است تا پس ازتبدیل نفت خام به فرآورده با صادرات فرآورده تحریم پذیری کشور را کاهش داد. اما احداث واحدهای پالایشی در داخل کشور حداقل به چند سال زمان نیاز دارد و راهگشای مشکل تحریم کشور در کوتاه مدت نخواهد بود اما به روش دیگری نیز می‌توان در کوتاه مدت نفت خام کشور را به فرآورده تبدیل کرد …

شرح مبسوط این راهکار و دیگر راهکارهای عبور از شرایط تحریم نفت به مسئولین کشوری و لشگری ارسال شده است